“Eet je spruitjes, anders sturen we je naar Oost”
Laatste nieuwsberichten Op het gemeentehuis hadden ze wel even om moeten grinniken om het verzoek om subsidie, vertelde wethouder Eric Hercules bij de presentatie van Martin Vlamings boek 1000 jaar Oost. “Duizend jaar een gehucht, wat zou daar nou over te vertellen zijn?”Het resultaat, 212 bladzijden doorwrochte geschiedenis, wekt echter bewondering. Ook zelf leek de schrijver de verbazing nog niet helemaal te boven. Wat begon met een eenvoudig stamboomonderzoek groeide uit tot een lijvige studie, gebaseerd op geschreven bronnen, aangevuld met foto’s, kaarten, familieoverlevering, mededelingen van bewoners en waarnemingen ter plekke.
De schrijver werd geboren ‘op’ Oost, zoals in het buurtschap zelf zeggen, en dat geldt ook voor zijn vader, grootvader en overgrootvader. Na het nodige spitwerk concludeerde hij dat negen generaties Vlaming er het levenslicht zagen. “Allemaal waren ze visser of boer. Of visser én boer. Bovendien waren ze allemaal nog jutter en stroper.”
Rijk is Oost nooit geweest, vertelde Vlaming zondag bij de presentatie op het Landje van De Smidt, waarvoor het hele buurtschap en veel andere Texelaars waren uitgelopen. De belangrijkste reden vormen de zandbanken voor de kust, waardoor grote schepen er nooit konden afmeren. Ook later ging de welvaart aan Oost voorbij. Dat werd nog erger na de inpoldering van Het Noorden, aan het einde van de negentiende eeuw. Tot die tijd lag Oost op een langtong in de Waddenzee. “In één klap werd het van havenplaats een vis op het droge.”
De in 1919 gebouwde school ging als gevolg van de vergrijzing in 1935 alweer dicht en halverwege de twintigste eeuw was Oost een spookdorp. “Texelse ouders dreigden hun kinderen: eet je spruitjes, anders sturen we je naar Oost”, vertelde Vlaming zijn schaterlachende gehoor.
“Maar elk nadeel heeft zijn voordeel” , constateerde Vlaming. “Met terugwerkende kracht mogen we het isolement als een godsgeschenk beschouwen. Geen projectontwikkelaar haalde het in zijn hoofd hier een wanstaltige supermarkt of een bungalowcomplex te bouwen. Oost is daardoor ongerept gebleven. Zelfs de eeuwenoude binnendoor- en achterweggetjes lopen er nog gewoon.”
‘1000 jaar Oost, kroniek van een gehucht’ kost €24,50 en is verkrijgbaar in de Texelse boekwinkels.
